سیستم اعلام و اطفای حریق، مسئول کنترل و مهار آتش سوزی می‌باشد، خسارات مالی و جانی را کاهش می‌دهد و آسیب‌ها را به حداقل می‌رساند. شما می‌توانید با نصب اصولی و استفاده از دستگاه‌های استاندارد و معتبر سیستم اطفا حریق، آرامش و سلامت خود و اطرافیانتان را تضمین نمایید.
در این صفحه از “استاده” قصد داریم به معرفی، نقد و بررسی اجزا، انواع و کاربرد سیستم اعلام و اطفا حریق بپردازیم. با ما همراه باشید.
دسترسی سریع به مطالب
طبقه بندی انواع آتش سوزی
مطابق طبقه بندی امروزه، آتش سوزی‌ها به 5 دسته تقسیم می‌شوند. در برخی موارد مانند آتش سوزی کلاس A سیستم‌های آب‌پاش جهت اطفا حریق کاربرد دارند و در برخی دیگر مانند آتش سوزی کلاس C استفاده از آب برای مهار آتش سوزی بسیار خطرناک می‌باشد! به بیانی دیگر، برای هرکدام از کلاس‌ها، سیستم اطفا حریق خاص و منحصر به فردی کاربرد دارد.
هزینه شارژ کپسول آتش نشانی در سال 1402 چقدر است؟
توجه: خاموش‌کننده‌های چندمنظوره مناسب آتش سوزی‌هایی هستند که بتوان نوع حریق را در بیش از یک کلاس طبقه بندی نمود. مانند: A-B-C
| نوع آتش سوزی | توضیحات | روش مهارسازی و خاموش نمودن حریق |
| کلاس A یا آتش سوزی‌های خشک | آتش سوزی ناشی از مواد جامد قابل احتراق مانند: کاغذ، پارچه، چوب، پنبه، پلاستیک، لاستیک، حبوبات، غلات و… | سرد کردن و آب‌پاشی |
| کلاس B | آتش سوزی ناشی از گازها یا مایعات قابل اشتعال مانند: بنزین، متان، هیدروژن، رنگ و… | بهترین روش جهت اطفا حریق مایعات قابل اشتعالی که آتش سوزی ناشی از آنها سطح کمی دارد، استفاده از پودرهای شیمیایی و برای سطح‌های بزرگتر، استفاده از کف مکانیکی می‌باشد. همچنین جهت اطفا حریق گازهای قابل اشتعال در ابتدا می‌بایست به وسیله‌ی بستن شیر گاز یا وسایل کمکی دیگر از خروج گاز جلوگیری نماییم. |
| کلاس C | آتش سوزی تجهیزات الکتریکی که بعد از حذف عامل الکتریکی، نوع و کلاس آتش سوزی نیز تغییر پیدا خواهد کرد. | به عوامل متفاوتی بستگی دارد. |
| کلاس D | آتش سوزی فلزات قابل احتراق مانند: منیزیم، آلومینیوم، پتاسیم و… | ماسه‌ی 100% خشک و پودر خشک شیمیایی |
| کلاس K | آتش سوزی ناشی از روغن‌های پخت‌وپز که عموما در آشپزخانه اتفاق می‌افتد. | به عوامل متفاوتی بستگی دارد. |
سیستم اطفا حریق چیست؟
عوامل موثر در وقوع و گسترش آتش سوزی عبارت هستند از: حرارت، اکسیژن، مقداری سوخت یا ماده‌ی قابل احتراق که مثلث آتش را ایجاد می‌کند. وظیفه‌ی این سیستم، مهار، کنترل و خاموش نمودن حریق به کمک حذف یکی از موارد ذکر شده می‌باشد.
سیم کشی اعلام حریق [نقشه سیم کشی آریاک و زتا و زیتکس] را در این صفحه از استاده مشاهده کنید.
بهترین مکان برای نصب سیستم اطفا حریق
به طور کلی این سیستم در مکان‌های تجاری، اداری، مسکونی، صنعتی، مراکز تفریحی، تاریخی، گردشگری و… استفاده می‌شود. اما بهترین مکان برای نصب سیستم اطفا حریق می‌بایست ویژگی و خصوصیات زیر را برخوردار باشد. این موارد عبارت هستند از:
- حداکثر ارتفاع آن از سطح زمین 1 متر و نیم باشد. درصورتی که وزن کپسول بالای 18 کیلوگرم باشد، می‌بایست حداکثر در ارتفاع 1 متری از سطح زمین قرار گیرد.
- در نزدیکی ورودی و خروجی‌ها نصب شود؛ به طوری که دسترسی به آن سریع و آسان باشد.
- جایگاه سیلندر دور از فضای باز، تابش نور مستقیم خورشید، برف و باران در نظر گرفته شده باشد.
- کپسول آتش نشانی به دور از مواد مخاطره آمیز نصب گردد.
انواع سیستم اطفا حریق
همانطور که پیش‌تر اشاره شد، امروزه علاوه بر سیستم‌های مبتنی بر آب که یکی از متداول‌ترین راهکارهای مقابله با حریق در مراکز صنعتی و ساختمان‌ها می‌باشد و جهت مهار آتش سوزی کلاس A و همچنین جهت خنک سازی آتش سوزی کلاس B و C کاربرد دارد، انواع دیگری نیز وجود دارد که شامل موارد زیر می‌باشند:
سیستم اطفا حریق پودری
استفاده از پودرهای شیمیایی و پودر خشک که شامل ترکیبات: کربناتی، سولفاتی، فسفاتی باشد، نوعی از سیستم اطفا حریق شیمیایی بر پایه‌ی ذرات می‌باشند که جهت کنترل، مهار و خاموش نمودن آتش سوزی کاربرد دارند.
مزایای استفاده از سیستم اطفا حریق پودری به شرح زیر می‌باشد:
- در مقایسه با دیگر روش‌ها کمترین میزان آلودگی را تولید می‌کند.
- از نظر هزینه‌ی نگهداری و پشتیبانی بسیار به صرفه می‌باشد.
- جهت اطفا حریق طبقه بندی آتش سوزی کاربرد دارد.
- با توجه به وزن کمی که دارد، جز تاثیرگذارترین سیستم‌های اطفا حریق درنظر گرفته می‌شود.
- نیازی به لوله‌کشی و نصب مخازن تحت فشار ندارد.
- وزن کمی دارد و فضای کوچکی را اشغال می‌کند.
سیستم اطفا حریق CO2
گاز CO2 بی‌بو، خنک، غیرسمی، غیرقابل اشتعال، عایق جریان الکتریسیته و خنثی می‌باشد که از گذشته تا به امروز با مکانیسم کاهش درصد اکسیژن محیط اطراف خود جهت مهار و کنترل آتش سوزی استفاده می‌شود. معمولا از سیستم اطفا حریق CO2 برای مقابله با آتش سوزی‌های برآمده از مایعات قابل اشتعال، آتش سوزی مواد کربن‌دار و آتش سوزی‌هایی بر اثر وسایل الکتریکی کاربرد دارد.
شایان ذکر است به دلیل ماهیت گازی CO2 و قدرت پراکندگی زیاد این نوع سیستم اطفا حریق، می‌بایست هنگام استفاده از این سیستم آتش را در فاصله‌ی کمتری خاموش نمایید.
مزایای استفاده از سیستم اطفا حریق CO2 به شرح زیر می‌باشد:
- از نظر زیست محیطی سمی نمی‌باشد.
- به دلیل ویژگی‌های گاز CO2 استفاده از اینگونه سیستم‌ها محدودیت خاصی ندارد و می‌تواند در موقعیت‌های گوناگونی کاربرد داشته باشد.
- به سرعت در منطقه نفوذ می‌کند و در نتیجه سرعت قابل توجهی در کنترل، مهار و خاموش نمودن آتش سوزی دارد.
سیستم اطفا حریق فوم
در اینگونه سیستم، آب و فوم به نسبت مشخصی ترکیب می‌شوند و سپس از طریق سیستم لوله‌کشی به نازل می‌رسند. درنهایت عملیات کنترل و مهار آتش سوزی را انجام می‌دهند. سیستم فوم به سیستم اطفا حریق آبی شبیه است؛ با این اختلاف که در سیستم اطفا حریق فوم علاوه بر مخازن آبی، دارای شیرهای اتومات، پمپ‌ها و مخازن مخصوص فوم نیز می‌باشد. سیستم اطفا حریق فوم عموما جهت کنترل آتش سوزی کلاس B و برای فضاهای پرخطر زیر استفاده می‌شود:
- انبار مایعات قابل احتراق
- آشیانه‌های هواپیما
- مخازن سوخت
- سالن‌های رنگ
سیستم مه-آب
سیستم اطفا حریق مه-آب عملکرد خود را طی دو مرحله‌ی خنک‌سازی و جایگزینی اکسیژن به انجام می‌رساند. در مرحله‌ی اول به علت وجود قطرات ریز آب، به سرعت از دمای محیط کاسته می‌شود. سپس بخار آب تولید شده منجر به جایگزینی اکسیژن و جلوگیری از تماس اکسیژن با مواد مشتعل می‌گردد و به این ترتیب نقش مهم و موثری در مهار و خاموش نمودن آتش سوزی ایفا می‌کند.
سیستم گازی
معمولا هنگامی که سیستم‌های آبی، فوم، پودری و… موثر نیستند، از سیستم اطفا حریق گازی استفاده می‌شود. نحوه‌ی عملکرد این سیستم کاهش میزان اکسیژن در محیط می‌باشد.
مناطق استفاده از سیستم اطفا حریق گازی به شرح زیر می‌باشد:
- اتاقک‌های برق
- سیستم‌های IT
- اتاق‌های رایانه
- بخش بایگانی و نگهداری اسناد
- کتابخانه، موزه و…
- اتاق عمل، بخش تصویربرداری بیمارستان‌ها
- آزمایشگاه، اتاق کنترل کیفیت
نکات کلیدی هنگام استفاده از سیستم اطفا حریق
نکاتی کلیدی که می‌بایست هنگام نصب و استفاده از سیستم اطفا حریق به آن توجه داشته باشید، به شرح زیر می‌باشد:
- محل قرارگیری و نصب باید به نحوی باشد که ساکنین بتوانند به سهولت از آن استفاده نمایند.
- با توجه به فضای مورد نظر، سایز مناسب خاموش کننده را تهیه فرمایید.
- قبل از استفاده از این سیستم، نوع کلاس آتش سوزی را تشخیص دهید.
- کپسول آتش نشانی می‌بایست به صورت ماهانه مورد بررسی و بازدید بصری قرار گیرد.
سیستم اعلام حریق چیست؟
سیستم اعلام حریق با کمک: دتکتور دود، حرارت، شعله و گاز مونوکسید کربن علائم حریق را تشخیص می‌دهد و به صورت آژیر الکتریکی، آژیر بادی، زنگ و فلاشر وظیفه‌ی هشدار وقوع و یا احتمال وقوع آتش سوزی را برعهده دارد.
انواع سیستم اعلام حریق
امروزه سیستم اعلام حریق در دو مدل سیستم‌های دستی و اتوماتیک خوانده می‌شوند.
سیستم دستی
این سیستم تنها از یک شستی برخوردار است که به صورت دستی نیز فعال می‌شود. شایان ذکر است سیستم اعلام حریق دستی تنها برای ساختمان‌هایی کاربرد دارد که حداکثر 4 طبقه دارند و مجهز به آسانسور نمی‌باشند.
سیستم اتوماتیک
سیستم اعلام حریق اتوماتیک برای ساختمان‌های بالاتر از 4 طبقه، مجتمع‌های تجاری، اداری، موزه‌ها، مدارس، مراکز فرهنگی، تفریحی و… قابل نصب و استفاده می‌باشند. در این سیستم درصورت مواجهه با شرایط اضطراری آژیرها به شکل کاملا خودکار به صدا درمی‌آیند و از طریق ایستگاه مرکزی به آتش نشانی گزارش می‌دهند. شایان ذکر است در سیستم اعلام حریق اتوماتیک امکان اعلام دستی نیز فراهم می‌باشد.
اجزا سیستم اعلام حریق چیست؟
اجزا سیستم اعلام حریق دستی دارای چندین شستی اعلام، وسایل هشدار دهنده‌ی سمعی (آژیر، زنگ) و بصری (فلاشرها) می‌باشد. این در حالی است که اجزا سیستم اعلام حریق اتوماتیک علاوه بر علاوه بر موارد گفته شده، دارای چند دتکتور یا حسگر نیز می‌باشد که فعالیت خود را زیر نظر دستگاه کنترل مرکزی انجام می‌دهد.
انواع دتکتورهای مورد استفاده در سیستم اعلام حریق امروزی
- دتکتور حرارتی
- مدل دتکتور دود
- دتکتور مونوکسید کربن
- دتکتور ترکیبی (حسگر چند منظوره)
چگونه صدای آژیر سیستم اعلام حریق قطع می‌شود؟
به کمک دکمه‌ای که در قسمت داخلی دستگاه کنترل مرکزی قرارد دارد، می‌توانید صدای آژیر سیستم اعلام حریق را قطع نمایید.
نظرات