رنگ شاپان چیست؟
رنگ شاپان یک رنگ روغنی پرکاربرد برای رنگ‌آمیزی و کهنه‌کاری چوب است که به‌خوبی در بافت چوب نفوذ میکند. این رنگ معمولاً با بنزین یا روغن الیف ترکیب شده و در دو رنگ قهوه‌ای و مشکی موجود است. به دلیل ماندگاری بالا و قیمت مناسب، در صنایع مبلمان، دکوراسیون و نجاری استفاده میشود. شاپان پس از اجرا نیاز به یک پوشش محافظ مانند روغن جلا یا کیلر دارد.
رنگ شاپان یکی از محبوب‌ترین و پرکاربردترین حلال‌های رنگی است که برای رنگ‌آمیزی انواع سطوح چوبی استفاده میشود. رنگ چوب شاپان در واقع نوعی محلول رنگی است که از ترکیب مواد شیمیایی خاص تولید میشود و قابلیت نفوذ بالایی در بافت چوب دارد. این حلال رنگی به دلیل ماندگاری طولانی‌مدت، مقاومت در برابر نور خورشید و قیمت مناسب، به یکی از پرطرفدارترین گزینه‌ها برای رنگ کاری مبل، درب و پنجره، دکوراسیون داخلی و سایر سازه‌های چوبی تبدیل شده است. رنگ شاپان در طیف وسیعی از رنگ‌ها تولید میشود و امکان ترکیب رنگ‌ها برای دستیابی به تنالیته‌های مختلف را برای رنگ کردن چوب با شاپان فراهم میکند.
کاربرد شاپان چیست؟
شاپان کاری چوب یکی از روش‌های اصلی در صنعت مبلمان و دکوراسیون داخلی است که به دلیل خواص منحصر به فرد خود، کاربردهای گسترده‌ای پیدا کرده است. این ماده با نفوذ عمیق در بافت چوب، علاوه بر ایجاد رنگ دلخواه، باعث محافظت از چوب در برابر عوامل محیطی نیز میشود. شاپان به دلیل سازگاری با انواع چوب و قابلیت ترکیب‌پذیری بالا، انتخاب اول بسیاری از صنعتگران و هنرمندان در حوزه کار با چوب است. بر همین اساس کاربردهای اصلی رنگ کردن چوب با شاپان را برای شما بیان خواهیم کرد:
- رنگ‌آمیزی مبلمان خانگی و اداری
- پوشش‌دهی درب و پنجره‌های چوبی با هدف تعمیر درب چوبی
- رنگ‌آمیزی پارکت و کفپوش‌های چوبی
- تزیین دکوراسیون داخلی
- رنگ‌آمیزی صنایع دستی چوبی
- پوشش‌دهی نمای چوبی ساختمان
- رنگ‌آمیزی وسایل چوبی آشپزخانه
- بازسازی مبلمان قدیمی
انواع رنگ بندی شاپان
حلال شاپان قهوه ای تنها یکی از طیف‌های رنگی متنوع این محصول است که در بازار موجود است. شاپان در رنگ‌های مختلفی تولید میشود که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. این تنوع رنگی امکان انتخاب‌های متعددی را برای طراحان و صنعتگران فراهم میکند تا بتوانند متناسب با سلیقه و نیاز مشتری، بهترین انتخاب را داشته باشند. برهمین اساس انواع مختلف رنگ شاپان را برای شما نام می‌بریم:
- شاپان فندقی
- شاپان گردویی
- شاپان طلایی
- شاپان مشکی
- شاپان ماهگونی
- شاپان کرم
- شاپان عسلی
- شاپان دودی
- شاپان آبنوس
- شاپان کاراملی
ترکیب روغن جلا با شاپان
رنگ کردن چوب با شاپان را می‌توان با روغن جلا ترکیب کرد تا نتیجه بهتری حاصل شود. روغن جلا علاوه بر ایجاد درخشندگی، از چوب در برابر رطوبت و آسیب‌های محیطی محافظت میکند. برای این کار، باید ابتدا شاپان را کاملاً خشک کرد. سپس روغن جلا را با برس مخصوص در جهت الیاف چوب اعمال کرد. بین هر لایه باید 24 ساعت فاصله باشد. معمولاً دو تا سه لایه روغن جلا کافی است. این ترکیب باعث میشود عمر رنگ افزایش یابد.
اگر قصد انجام این کار را دارید بهتر است به این نکته که در سایت سازوکار آمده است توجه کنید:
نکته مهم این است که شاپان به تنهایی مقاومت کافی ندارد و روغن جلا نه تنها به آن جلا می‌بخشد، بلکه آن را محافظت نیز میکند. این ترکیب به خصوص برای ایجاد رنگ‌های سفارشی و جلوه‌های خاص در مبلمان و صنایع دستی چوبی بسیار مفید است. با تغییر نسبت شاپان به روغن جلا و تعداد لایه‌ها، می‌توانید به طیف وسیعی از نتایج دست یابید، از رنگ‌های شفاف و ظریف گرفته تا رنگ‌های غنی و عمیق.
انواع آستری رنگ شاپان
قبل از رنگ کاری چوب با شاپان، استفاده از آستری مناسب یکی از مهم‌ترین مراحل کار است. آستری شاپان لایه‌ای محافظ و زیرساز است که باعث نفوذ بهتر رنگ در چوب و دوام بیشتر آن میشود. آستری مناسب همچنین از ایجاد لکه‌های ناخواسته جلوگیری کرده و باعث یکنواختی رنگ نهایی میشود. این مرحله از کار تأثیر مستقیمی بر کیفیت نهایی رنگ کردن چوب با شاپان دارد. بر همین اساس انواع آستری رنگ شاپان را بیان خواهیم کرد:
- آستری سفید پوششی
- آستری شفاف نفوذی
- آستری ضد قارچ
- آستری ضد رطوبت
- آستری ایزوله کننده
- آستری پرکننده
- آستری مات کننده
- آستری براق کننده
مواد تشکیل دهنده رنگ شاپان
رنگ شاپان قهوه ای و سایر رنگ‌های این محصول از ترکیب مواد مختلفی تشکیل شده‌اند که هر کدام نقش مهمی در کیفیت نهایی محصول دارند. شناخت این مواد به ما کمک میکند تا درک بهتری از نحوه عملکرد و خواص شاپان داشته باشیم. کیفیت مواد اولیه تأثیر مستقیمی بر دوام و زیبایی رنگ نهایی دارد. مواد تشکیل دهنده اصلی رنگ شاپان شامل موارد زیر است:
- حلال‌های آلی
- رنگدانه‌های طبیعی و مصنوعی
- رزین‌های محافظ
- مواد تثبیت کننده
- افزودنی‌های ضد UV
- روغن‌های نفوذکننده
- مواد ضد قارچ
- عوامل پخش کننده
حلال رنگ شاپان
در اینجا موثرترین حلال رنگ شاپان که بنزین است را برای شما توضیح و روش استفاده از آن را آموزش می‌دهیم. از آنجایی که بنزین سریع خشک میشود، سبب میشود تا رنگ غلظت بالای خودش را حفظ کند. از بنزین برای حلال بودن رنگ شاپان استفاده می‌کنند؛ چرا که بر خلاف سایر مواد خیلی راحت و آسوده مواد غیرحلال را حل میکند.
حتما بخوانید: آموزش رنگ کردن درب چوبی
از دیگر نکات مثبت استفاده از بنزین برای حلال رنگ شاپان این است که به خورد چوب نمی‌رود و لایه‌ای ایجاد نمی‌کند. به همین علت باید از حلال فرار مانند بنزین به علت تبخیر شدن زودهنگام آن استفاده کرد. علاوه بر آن بنزین سطح چوب را نیز چرب نمی‌کند.
نحوه حل کردن رنگ شاپان
حل کردن صحیح رنگ شاپان نقش کلیدی در کیفیت نهایی رنگ کردن چوب با شاپان دارد. برای این منظور، ابتدا باید مقدار مناسبی از پودر شاپان را با توجه به سطح مورد نظر انتخاب کرد. سپس آن را با حلال مخصوص به نسبت مشخص ترکیب کرد. مخلوط کردن باید به آرامی و با حوصله انجام شود تا از ایجاد حباب و کلوخه جلوگیری شود. بعد از حل شدن کامل پودر، محلول باید به مدت 15 تا 20 دقیقه استراحت کند تا کاملاً یکنواخت شود. برای اطمینان از غلظت مناسب، می‌توان محلول را روی یک تکه چوب آزمایشی امتحان کرد. همچنین شما می‌توانید با خواندن آموزش رنگ کردن درب چوبی اطلاعات کامل‌تری در این زمینه به دست آورید.
روش حل کردن رنگ شاپان برای ۵۰۰ گرم:
مواد لازم:
- ۵۰۰ گرم رنگ شاپان (قهوه‌ای یا مشکی، بسته به نیازت)
- ۱ لیتر بنزین (یا ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی‌لیتر روغن الیف برای خشک شدن کندتر)
- یک ظرف تمیز برای مخلوط کردن
- چوب یا همزن برای هم زدن
مراحل کار:
- رنگ شاپان رو داخل ظرف بریزید
- اگر خیلی سفت بود، می‌توانید قبل از مخلوط کردن، کمی حرارت ملایم به آن بدهید تا نرم‌تر شود.
- به‌آرامی بنزین یا روغن الیف رو اضافه کنید.
- اگر می‌خواهید سریع‌تر خشک شود، از بنزین استفاده کنید.
- اگر دوست دارید جذب چوب بیشتر شود و رنگ ملایم‌تر باشد، روغن الیف انتخاب بهتری است.
- خوب هم بزنید.
- هم زدن باید تا جایی ادامه پیدا کند که شاپان کاملاً در حلال حل شود و یه مخلوط یکنواخت و رقیق به دست بیاید.
- غلظت را تنظیم کنید.
- اگر حس کردید رنگ خیلی غلیظ است، بنزین یا روغن الیف بیشتری اضافه کنید.
- غلظت باید در حدی باشد که به‌راحتی با قلم‌مو یا پارچه روی سطح چوب کشیده شود، ولی شره نکند.
نکات مهم:
- از بنزین تمیز و بدون ناخالصی استفاده کنید.
- اگر می‌خواهید رنگ نرم‌تر و زمان خشک شدن طولانی‌تر باشد، روغن الیف بهتر است.
- بعد از رنگ کردن، می‌تونید با یه دستمال تمیز، رنگ اضافه را پاک کنید تا چوب جلوه طبیعی‌تری پیدا کند.
- بهتر است در فضای باز یا تهویه مناسب کار کنید، چون بخارات بنزین یا روغن الیف می‌تواند آزاردهنده باشد.
زمان خشک شدن:
- با بنزین: ۲ تا ۴ ساعت
- با روغن الیف: ۱۰ تا ۲۴ ساعت
پس به صورت کلی می‌توان گفت برای ۵۰۰ گرم شاپان، حدود ۱ لیتر بنزین یا ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی‌لیتر روغن الیف کافی است، و بعد از هم زدن، یک رنگ رقیق و یکنواخت برای استفاده روی چوب خواهید داشت.
نحوه استفاده از رنگ‌های شاپان
برای استفاده و به کار بردن رنگ شاپان مراحل زیر را انجام دهید:(به دلیل مضر بودن بنزین حتما در حین کار از دستکش استفاده نمایید.)
- کمی بنزین را در ظرفی بریزید.
- به آرامی رنگ شاپان را درون ظرف بریزید.
- در حین وارد کردن رنگ، ترکیب را هم بزنید.(بهتر است از دستکش پلاستیکی استفاده کنید و برای بهتر حل شدن رنگ شاپان آن را ورز دهید.)
- تا جایی که رنگ شاپان در بنزین حل شود به هم زدن ادامه دهید.
- اگر به رنگ روشن نیاز دارید، بنزین بیشتری بریزید. اگر هم به رنگ پررنگ‌تری احتیاج دارید، از مقدار کمتری استفاده کنید.
نحوه ساخت رنگ‌های مختلف چوب با شاپان
در صنعت رنگ‌کاری چوب، توانایی ساخت رنگ‌های مختلف با شاپان اهمیت زیادی دارد. با ترکیب رنگ‌های پایه می‌توان طیف وسیعی از رنگ‌ها را ایجاد کرد.
| ترکیب مواد | نسبت ترکیب | نوع رنگ |
| شاپان قهوه‌ای روشن + کمی شاپان طلایی | 3:1 | فندقی |
| شاپان زرد + کمی نارنجی | 4:1 | طلایی |
| شاپان مشکی خالص + کمی آبی تیره | 5:1 | مشکی |
| شاپان کرم + شاپان قهوه‌ای | 1:1 | قهوه‌ای روشن |
| شاپان قهوه‌ای + کمی قرمز | 4:1 | گردویی |
قیمت شاپان به صرفه است؟
در مقایسه با سایر گزینه‌های رنگ‌آمیزی چوب، شاپان از نظر اقتصادی گزینه مقرون به صرفه‌ای محسوب میشود. قیمت پایه رنگ شاپان نسبت به رنگ‌های پلی‌استر و پلی‌اورتان کمتر است. همچنین پوشش‌دهی بالای آن باعث میشود مصرف کمتری داشته باشد. با توجه به دوام طولانی‌مدت و مقاومت خوب در برابر عوامل محیطی، هزینه نگهداری و ترمیم آن نیز پایین است. البته باید توجه داشت که قیمت نهایی به کیفیت محصول و برند سازنده نیز بستگی دارد.
آموزش رنگ شاپان بر روی چوب
به طور کلی سه روش برای زدن رنگ شاپان بر روی چوب مورد استفاده قرار می‌گیرد که به شرح زیر هستند:
قلم مو برای اجرای رنگ شاپان روی چوب
همانطور که پیش‌تر گفته شد، بهتر است هنگام اجرای رنگ شاپان بر روی چوب به دلیل استفاده از بنزین به عنوان حلال، دست شما به صورت مستقیم با آن تماس نداشته باشد. به همین دلیل پیشنهاد ما به شما استفاده از قلم مو است. البته قبل از استفاده از این ابزار برای شاپان کاری چوب، بهتر است به این نکته توجه کنید که ممکن است رد قلم مو بر روی چوب بیفتد که این اتفاق امری ناخوشایند است.
در پی این اتفاق ممکن است قسمتی که با قلم مو رنگ شده است، تیره شود و باعث شود تا بین رنگ‌های روی چوب تفاوت ایجاد شود. می‌توانید برای تمیز کردن رد به جا مانده از قلم مو، از یک پارچه تمیز استفاده کنید. با استفاده از مقداری پارافین نیز می‌توانید این خطوط را کم کنید.
پارچه برای اجرای رنگ شاپان روی چوب
این راه یکی از متداول‌ترین راه‌کارهای رنگ آمیزی رنگ شاپان روی چوب محسوب میشود. معمولا برای انجام این کار استفاده پارچه تنظیف توصیه میشود. شما می‌توانید از پارچه زیرپیراهنی مردانه مصرف کنید. این پارچه از پرز کمی برخوردار است و دیگر نگران بر جای ماندن پرز‌های پارچه بر روی چوب نخواهید بود.
البته این روش با اینکه نسبت به روش قبل کار نهایی بهتری را به شما ارائه می‌دهد، امکان برخورد دست شما با بنزین وجود دارد. به همین علت بهتر است تا از دستکش استفاده کنید تا کوچک‌ترین مشکلی برای شما پیش نیاید.
پیستوله رنگ پاش برای اجرای رنگ شاپان روی چوب
پیشنهاد میشود در صورت امکان دو روش قبل را برای اجرای رنگ شاپان روی چوب به کار ببرید. به کار بردن پیستوله رنگ پاش ممکن است کار تمیز و یکسانی را در پایان کار به شما ارائه ندهد. همچنین به دلیل بزرگ بودن، کنترل آن سخت خواهد بود و درصد خطا بالا می‌رود. اگر از پیستوله رنگ پاش استفاده می‌کنید حتما به‌طور یکنواخت آن را حرکت دهید و اصلا دو یا چند بار روی یک قسمت پیستوله نکشید؛ زیرا باعث سایه و روشن شدن کار میشود.
مزایا و معایب رنگ شاپان
رنگ شاپان علی‌رغم محبوبیت بالا، مانند هر محصول دیگری دارای نقاط قوت و ضعف خاص خود است. آگاهی از این ویژگی‌ها به ما کمک میکند تا تصمیم درستی برای استفاده از آن داشته باشیم که به همین علت مزایا و معایب آن را بررسی خواهیم کرد:
مزایا:
- نفوذ عمیق در بافت چوب
- ماندگاری طولانی مدت
- مقاومت در برابر نور خورشید
- قیمت مناسب
- تنوع رنگی بالا
- سهولت استفاده
معایب:
- بوی نسبتاً شدید
- نیاز به تهویه مناسب
- زمان خشک شدن طولانی
- حساسیت به رطوبت
- نیاز به مهارت در ترکیب رنگ‌ها
نکات ایمنی در استفاده رنگ شاپان
استفاده از رنگ شاپان نیازمند رعایت اصول ایمنی دقیق است تا از بروز حوادث ناخواسته جلوگیری شود. این ماده حاوی ترکیبات شیمیایی است که می‌تواند برای سلامتی مضر باشد. استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب و رعایت شرایط محیطی استاندارد، برای حفظ سلامت افراد در هنگام رنگ کردن چوب با شاپان بسیار اهمیت دارد. از همین رو نکات ایمنی کلیدی را برای شما شرح می‌دهیم:
- استفاده از ماسک فیلتردار مخصوص
- پوشیدن دستکش لاتکس یا نیتریل
- استفاده از عینک محافظ
- کار در محیط دارای تهویه مناسب
- نگهداری دور از دسترس کودکان
- عدم استعمال دخانیات حین کار
- شستشوی فوری در صورت تماس با پوست
- نگهداری در ظروف دربسته
- دور نگه داشتن از منابع حرارتی
بعد از شاپان چی بزنیم؟
پس از اتمام رنگ کردن چوب با شاپان، انتخاب پوشش نهایی مناسب اهمیت زیادی دارد. لایه نهایی نه تنها از رنگ محافظت میکند، بلکه ظاهر زیباتری به کار می‌دهد. می‌توان از کیلر، پلی‌استر یا روغن جلا استفاده کرد.
- کیلر مات یا براق برای سطوح داخلی مناسب است و مقاومت خوبی در برابر خش و ضربه دارد.
- پلی‌استر دوام بیشتری دارد اما اجرای آن نیاز به مهارت بالا دارد.
- روغن جلا برای کسانی که ظاهر طبیعی‌تری می‌خواهند، گزینه مناسبی است.
جایگزین شاپان
در بازار محصولات جایگزین متعددی برای رنگ شاپان وجود دارد که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. رنگ‌های پلی‌استر، اکریلیک و روغنی از گزینه‌های جایگزین هستند. پلی‌استر مقاومت بالایی دارد اما گران‌تر است. رنگ‌های اکریلیک سریع خشک می‌شوند و بوی کمتری دارند. رنگ‌های روغنی پوشش خوبی می‌دهند اما زمان خشک شدن طولانی دارند. انتخاب جایگزین مناسب به نوع کاربرد، بودجه و شرایط محیطی بستگی دارد.
لکه گیری چوب با شاپان چگونه است؟
برای لکه‌گیری چوب با شاپان، ابتدا سطح آسیب‌دیده را با سنباده نرم صاف کنید و گرد و غبار آن را پاک کنید. سپس مقدار کمی شاپان را با یک دستمال نخی یا پنبه روی قسمت‌های لکه‌دار بمالید و در جهت الیاف چوب پخش کنید تا رنگ یکنواخت شود. بعد از چند دقیقه، اضافات رنگ را با پارچه تمیز پاک کنید و در صورت نیاز، این کار را تکرار کنید تا سطح به رنگ دلخواه برسد. پس از خشک شدن کامل، می‌توانید برای افزایش دوام و زیبایی، یک لایه روغن جلا یا کیلر روی آن اعمال کنید.
نکته مهم: برای جلوگیری از تیرگی بیش از حد، شاپان را به‌آرامی و در چند مرحله اعمال کنید، نه یک‌باره.
شاپان با چی پاک میشه؟
رنگ کردن چوب با شاپان اگرچه دوام بالایی دارد، اما گاهی نیاز به پاک کردن یا تغییر رنگ آن پیش می‌آید. برای پاک کردن شاپان می‌توان از تینر فوری یا تینر روغنی استفاده کرد. ابتدا باید سطح را با تینر آغشته کرد و اجازه داد چند دقیقه بماند تا رنگ نرم شود. سپس با کاردک یا پشم سیم نرم، به آرامی لایه رنگ را جدا کرد. در موارد سخت‌تر می‌توان از سنباده نرم استفاده کرد. پس از پاک شدن کامل رنگ، سطح باید با پارچه تمیز پاک شود تا آماده رنگ‌آمیزی مجدد شود.
شاپان کاری سفال چیست؟
شاپان کاری روی سفال یک تکنیک تزیینی جذاب است که به ظروف سفالی جلوه‌ای خاص می‌بخشد. برای این کار، ابتدا باید سطح سفال کاملاً تمیز و عاری از گرد و غبار باشد. سپس یک لایه آستری مخصوص سفال زده میشود تا سطح برای پذیرش رنگ آماده شود. رنگ شاپان را باید با غلظت مناسب آماده کرد و با قلم‌مو یا اسفنج روی سفال اعمال کرد. می‌توان از ترکیب رنگ‌های مختلف برای ایجاد طرح‌های متنوع استفاده کرد. این تکنیک برای تزیین گلدان‌ها و ظروف سفالی بسیار مناسب است.
نتیجه‌گیری
در این مطلب به بررسی جامع رنگ شاپان و کاربردهای آن پرداختیم. این محصول با توجه به قیمت مناسب، دوام بالا و تنوع رنگی، انتخابی مطمئن برای رنگ‌آمیزی سطوح چوبی است. با توجه به مزایای متعدد شاپان و صرفه اقتصادی آن، این محصول همچنان به عنوان یکی از محبوب‌ترین گزینه‌ها در صنعت رنگ‌آمیزی چوب شناخته میشود. پس حتما اصول رنگ کردن چوب با شاپان را به درستی رعایت کنید تا بهترین نتیجه ممکن را به دست آورید.
سوالات متداول
- آیا شاپان کاری رو سیلر امکان پذیر است؟
خیر، شاپانکاری روی سیلر توصیه نمیشود زیرا سیلر یک لایه محافظ ایجاد میکند که مانع از نفوذ شاپان به داخل چوب میشود. برای نتیجه بهتر، باید ابتدا شاپان را اعمال کرد و سپس از سیلر استفاده کرد.
- آیا می‌توان شاپان را با آب رقیق کرد؟
خیر، شاپان یک رنگ پایه حلال است و نباید با آب رقیق شود. برای رقیق کردن شاپان باید از حلال‌های مخصوص آن استفاده کرد.
- چه مدت زمانی برای خشک شدن کامل شاپان نیاز است؟
زمان خشک شدن سطحی شاپان حدود 2-3 ساعت است، اما برای خشک شدن کامل و اعمال لایه بعدی باید حداقل 24 ساعت صبر کرد.
- آیا می‌توان از شاپان در فضای خارجی استفاده کرد؟
بله، اما برای استفاده در فضای خارجی باید حتماً از لایه محافظ مناسب مانند پلی‌اورتان یا روغن مخصوص فضای خارجی استفاده شود.
محتوای کاملی بود ممنون. فقط میخواستم بدونم رنگ شاپان قهوه ای روشن چجوری درست میشه؟
درود بر شما دوست عزیز
از آنجایی که حلال رنگ شاپان بنزین است، می‌توانید برای بدست آوردن رنگ شاپان قهوه ای روشن از بنزین بیشتری استفاده کنید تا رنگ قهوه ای روشن شود. بخاطر داشته باشید که از شاپان قهوه ای استفاده کنید تا نتیجه دلخواه خود را از رنگ شاپان مدنظر داشته باشید. موفق باشید